Miłość na serio
Rocznica
Przypadająca w tym roku setna rocznica urodzin Karola Wojtyły (św. Jana Pawła II), mimo swej doniosłości, odbywa się w cieniu epidemii, która uniemożliwiła wspólne i liczne świętowanie tej rocznicy. Pozostaje dziękczynienie modlitewne i popularyzacja tego, co powiedział, ukazał i czego dokonał K. Wojtyła.
Trudności
Nie jest dziś łatwo mówić ludziom o nauczaniu K. Wojtyły, zwłaszcza kiedy dotyczy ono ludzkiej płciowości, cielesności, seksualności i małżeństwa. Minęło 15 lat od jego śmierci, i z powodów pokoleniowych jest on dla wielu postacią historyczną i pomnikową, a przez to po prostu daleką. Tę trudność pogłębia fakt, że na naszych oczach dokonuje się radykalna zmiana obrazów, pojęć i punktów odniesienia, które dla kultury dziś są ważne. Dzisiejsza kultura nie tylko nie zgadza się z wieloma katolickimi normami moralnymi, ale oparta jest na takich podstawach, które czynią te normy dla większości ludzi niezrozumiałe, sprzeczne z dobrem człowieka lub nawet śmieszne, niepoważne. Znaczenie kluczowych terminów tradycyjnej moralności zostało podmienione, tak by w niczym nie przypominały już one swoich pierwowzorów. I tak np. wolność znaczy obecnie samowolę, miłość emocje, a nie odpowiedzialność za drugą osobę, prawda to w najlepszym razie autentyzm i zgodność ze swoimi popędami itd. Nie ma już miejsca w potocznej rozmowie na pytanie o najgłębsze cele jakiegoś działania, bo myślenie w kategoriach celowości zostało zastąpione samorealizacją. W efekcie nie ma już możliwości – przy zachowaniu współczesnego języka – zakomunikowania, dlaczego małżeństwo jest nierozerwalne, dlaczego każdy akt seksualny poza małżeństwem jest grzechem, dlaczego antykoncepcja jest z perspektywy teologicznej niedopuszczalna itp.
Miłość na serio
Wyrazem upowszechniania twórczości K. Wojtyły mają być teksty przybliżające treść studium „Miłość i odpowiedzialność”, które będą umieszczane co dwa tygodnie na stronie Tak na Serio. Jak doszło do powstania tego dzieła? W czasie powojennym, kiedy rozgorzała polemika z marksizmem, dla K. Wojtyły najważniejszą sprawą stali się młodzi ludzie, którzy przychodzili do niego nie tyle z pytaniami o istnienie Boga czy znaczenie Kościoła, ale z pytaniami o życie, miłość, małżeństwo, rodzinę, pracę zawodową. Ze spotkań z tymi młodymi ludźmi, ze wspólnie spędzanych wakacji, z uczestniczenia w ich życiowych problemach, gdy pomagał im budować przyjaźnie oraz gdy ci zakochiwali się, pobierali i zakładali rodziny, młody polski ksiądz i kształtujący się profesor filozofii znalazł materiał dla swoich literackich i akademickich przemyśleń. Jedna z jego sztuk, „Przed sklepem jubilera”, wyrasta z kierownictwa duchowego wobec młodych mężczyzn i kobiet, jego duszpasterskiej pracy nad przygotowaniem ich do małżeństwa i towarzyszenia tym młodym parom, których dzieci chrzcił i których domy odwiedzał. Niektórzy z jego przyjaciół mówili późnej, że w słowach postaci ze sztuki „słyszeli” głos swoich współmałżonków.
Miłość i odpowiedzialność
Dojrzałym owocem nieustannej konfrontacji życia, doświadczenia duszpasterskiego i refleksji intelektualnej jest studium etyczne „Miłość i odpowiedzialność”. Książka ta jest uporządkowanym zapisem wykładów wygłoszonych przez ks. prof. Karola Wojtyłę w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w latach 1958-1959. Pierwsze wydanie zostało przygotowane staraniem Towarzystwa Naukowego KUL w Lublinie w 1960 roku. Następnie książkę wielokrotnie wydawano w Polsce, jak również w innych krajach, między innymi w USA, Niemczech, we Włoszech, w Hiszpanii, we Francji, a nawet w Japonii. Przedmiotem analiz przedstawionych w pięciu rozdziałach studium jest przede wszystkim osoba poddana oddziaływaniu popędu seksualnego, następnie miłość, między mężczyzną i kobietą, która wzrasta na podłożu tego popędu, następnie cnota czystości, która jest koniecznym elementem tej miłości, i ostatecznie sprawa małżeństwa i powołania.
Doświadczenie i Ewangelia
Pierwszym źródłem „Miłości i odpowiedzialności” jest doświadczenie, które przybliża do faktów z zakresu żywej moralności seksualnej czy małżeńskiej. Jest to doświadczenie pośrednie, jakiego dostarczyła autorowi praca duszpasterska, równocześnie jednak szersze niż jakiekolwiek doświadczenie tylko osobiste. Drugim źródłem tego studium jest Ewangelia (a na jej przedłużeniu nauka Kościoła), która nie tylko dostarcza gotowych norm, reguł postępowania w dziedzinie moralności seksualnej i małżeńskiej, ale także skutecznie poszukuje właściwych uzasadnień dla tych norm.
Ludzki seks
Refleksja oparta o wymienione źródła prowadzi autora do ukazania ludzkiej seksualności w perspektywie personalistycznej – we współżyciu płciowym uczestniczą nie dwa ciała, lecz dwie osoby. K. Wojtyła proponuje etykę „miłości odpowiedzialnej”, w której mąż i żona czynią z siebie dar dla drugiego i oboje przyjmują ten dar z siebie „jako spotkanie dwóch wolności”. Małżeństwo jako jedność dwojga staje się wtedy komunią międzyosobową. Autor podkreśla więziotwórcze znaczenie ludzkiej seksualności, co było na owe czasy (lata 50. i 60. XX wieku) tezą śmiałą, gdyż w oficjalnym nauczaniu Kościoła współżycie małżeńskie miało jeden cel: poczęcie potomstwa. Studium miłości odpowiedzialnej łączącej mężczyznę i kobietę zostało opublikowane dwa lata przed rozpoczęciem II Soboru Watykańskiego i kilka lat przed tzw. rewolucją seksualną końca lat 60. XX wieku. Wiele refleksji wyprzedzało obydwa te wydarzenia. K. Wojtyła szukał nowoczesnego języka dla adekwatnego opisu ludzkiej miłości, dla życzliwego i przyjaznego chrześcijańskiego spojrzenia na małżeństwo oraz rolę ciała i seksualności w życiu człowieka. Kolejne wpisy mają bardziej szczegółowo zapoznać potencjalnych czytelników z książką.
ks. Artur Stobierski SDS
Komentarze: 0